Kazı Makineleri - Ekskavatör - Excavatör
1. Görevleri
Ekskavatör, palet ve tekerlek seviyesinden üst ve alt seviyelerde kazı yapma, üst tabanları sıyırma, kırma, kanal ÅŸeklinde kazı yapma ve yükleme iÅŸleri yapan iÅŸ makineleridir.
Temel ve kanal açma,kara ve demir yolu inÅŸasında, baraj yapımlarında, taÅŸ ve maden ocakları gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Ekskavatörler 50-800 HP motor gücü ve 6-100 ton ağırlıkta imal edilmektedir.
2. ÇeÅŸitleri
Ekskavatörler, paletli ve lastik tekerlekli olmak üzere iki grupta incelenebilir.
Ekskavatörler, kullanılan ataÅŸmanlara göre çok farklı iÅŸ yapabilme kabiliyetlerine sahiptir.
2.1. Paletli Ekskavatörler
GevÅŸek zeminde kazma, kanal açma ve yükleme iÅŸlerinde verimli olduklarından temel hafriyatın kazılması taşınması, yüklenmesi iÅŸlerinde yaygın olarak kullanılan paletli iÅŸ makineleridir.
Dengeli çalışması nedeniyle ağır iÅŸlerde kullanılır.
Palet seviyesini aÅŸmayan sulu ve bataklık zeminlerde dâhil olmak üzere birçok zeminde kolaylıkla çalışabilmektedir.
Paletlerinin kaplamalı zemini bozmaması için treyler ile taşınmaktadır.
Dar alanlarda manevra kabiliyeti çok yüksektir.Yapısı gereÄŸi nokta dönüÅŸü bile yapabilmektedir.
Resim 1: Paletli ekskavatör
2.2. Lastik Tekerlekli Ekskavatörler
Yürüme kabiliyeti ve sert zeminde kazma, kanal açma, taşıma ve yükleme gibi iÅŸlerde verimli olan lastik tekerlekli iÅŸ makinelerdir.
Kaplamalı zemine zarar vermediÄŸi için özellikle karayolu üzerindeki çalışmalarda hareket kolaylığı saÄŸladığı için tercih edilmektedir.
Ä°ÅŸ sahasında çalışma yapılırken mutlaka destek ayakları ve bıçağı zemine bastırılmalıdır. Makine lastikler üzerinde iken çalışma yapmak tehlikelidir.
Resim 2: Lastik tekerlekli ekskavatör
3. Makine Fonksiyonları
Kazma
Ekskavatörde kepçe silindiri ile baÄŸlantısı, kol silindiri ile kol açısı 90O olduÄŸunda en verimli kazma gücü elde edilir.
Kol ile verimli kazma aralığı makineden dışarıya doÄŸru 45Olik açı ile makineye doÄŸru 30Olik açı arasındadır.
Ön kazma
Makineden yüksek yerleri kazmak için kepçe ters yönde takılarak çalışma (ÅŸhovel) yapılır.
Resim 3: Ön kazmalı ekskavatör
Kanal kazma
Kanal geniÅŸliÄŸine uygun kepçe takılır ve paletler kazılacak kanala paralel ayarlanarak verimli kazma yapılır. GeniÅŸ bir kanal kazmak için önce her iki yan kazılır sonra orta boÅŸaltılır. Çökme ve heyelana karşı kanal desteklenmelidir.
Resim 4: Kanal çalışması yapan paletli ekskavatör
Yükleme
Yükleme kamyon damperinin ön tarafından baÅŸlanmalıdır.
Resim 5: Yükleme yapan lastik tekerlekli ekskavatör
4. Verimli Kullanma Yöntemleri
Ekskavatörler çeÅŸitli marka ve modellerde imal edildiÄŸinden kullanma ÅŸekli, bakımı, ayarları farklılıklar gösterebilir. Bu nedenle kullanılacak ekskavatörün bakımlı olması, çalışma emniyetinin saÄŸlanması can ve mal güvenliÄŸi yönünden önemlidir.
-
Kullanılacak yere göre ataÅŸman seçimi yapılmalıdır. Çalışma modu seçilirken uygun tablo deÄŸerlerine göre seçilmelidir. Bu da yakıt ekonomisi saÄŸlayacaktır. Periyodik bakımları mutlaka yapılmalıdır.
-
Çalışma esnasında makine eksenine dik çalışılırken fazla zorlamamalı ve mümkün olduÄŸu kadar makine eksenine paralel çalışılmalıdır.
-
Kazı yapılacak zeminin özelliÄŸine uygun kepçe seçilmelidir.
-
Çalışmalardan önce mutlaka zemin etüdü yapılmalıdır.
-
Yakıt ekonomisi ve verimli çalışmak için yükleme yaparken kamyon ve makine uygun yerde ve konumda olmalıdır.
-
Paletli ekskavatörlerde çalışma yapılacak zemine uygun palet gerginliÄŸi ayarlanmalıdır.
-
Ekskavatör bir yerden baÅŸka bir yere gidecekse uzun süre yürütülmemelidir.
- Çalışma sahasında emniyet tedbirlerine dikkat edilmelidir.
Resim 6: ÇeÅŸitli ekskavatör ataÅŸmanları
Kaynak Megep
