Greyder

Greyder - Grader

1. Görevleri

Greyderler; yol, kanal, hendek açma, ÅŸev kesme, yüzey tesviyesi ve malzeme serme gibi iÅŸleri yapan iÅŸ makinesidir.

Yol, baraj yapımı, inşaat ve orman gibi işlerde kullanılmaktadır.

Grayder

Resim 1: Greyder

Greyderler 60-400 hp motor gücünde, 5-40 ton ağırlıkta imal edilmektedir.

Greyderler, kullanma amacına göre yapım veya bakım, sabit ÅŸasi (rijit) veya belden kırmalı, aktarma organı olarak ta mekanik veya hidrolik olarak imal edilmektedir.

2. Makine Fonksiyonları

Yüzey tesviyesi

Tesviye, mevcut yüzeyi almak, düzensizliÄŸi gidermek ve istenilen yüzey ÅŸeklini vermektir. Yol yüzeyi, hendek yarma ÅŸevi veya baÅŸka yüzey olabilir; bu iÅŸlem kesmeyi, itmeyi ve sermeyi gerektirir.

Bu iÅŸlemler için hız kumandası alçak hız durumunda olmalıdır.

  • Direksiyon kolaylığı için tekerlekler malzeme sürükleme yönünde yatırılmalıdır. Malzemenin bıçak ile sürüklenmesinde bıçak eÄŸimi önemlidir. Kesme durumunda bıçaÄŸa geriye doÄŸru eÄŸim verilmelidir (1).
     
  • Sürüklenen malzemenin karımı ve yuvarlanması için bıçak dik konumda olmalıdır (2).
     
  • Yol bakımı yapılırken veya malzemenin serilmesinde bıçak eÄŸimi öne doÄŸru olmalıdır (3).

Grayder Bıçak Açıları

Resim 2: Greyder bıçağı açıları

Son tesviye greyderle yapılan önemli bir çalışmadır. Bu yüzeyin düzeltilmesi ve eÄŸim verilmesidir. Tüm geçiÅŸler yavaÅŸ yapılmalı, tekerlekler kayarak yüzeyi bozmamalıdır. Sık durma ve kalkış yüzeyin bozulmasına sebep olur. Kaba tesviyede saatte 6-10 km hızla yapılmalıdır. Ä°nce tesviyede saatte 2-3 km hızla yapılmalıdır.

Kesme

Yüzeyin altından malzeme sökme veya kesme için bıçak ve bıçak tablasını uygun konuma getirin. BıçaÄŸa arkaya doÄŸru eÄŸim verilmelidir. Bıçak kesme ucu saÄŸ ön tekerin dış ucundan 60 cm mesafede olacak ÅŸekilde bıçak ayarlanır. Bıçağın kesme noktasına “uç”, diÄŸer tarafta kalan kısma “topuk” denir. Topuk sol orta tekerin önünde olmalıdır.

Serme

Serme tesviye iÅŸleminin son basamağıdır. Serme iÅŸleminde bıçak ortada olmalıdır. Bıçak serilecek malzeme içinde istenilen yükseklik ve derinliÄŸe ayarlanır.

Karıştırma ve figüre etme

Bu iÅŸlem iki veya daha fazla farklı büyüklükteki malzemenin karıştırılmasıdır. Bu iÅŸlem sırasında figüre oluÅŸturulur. Figüre, dar ve uzun mesafe yığınıdır.

Karışım alanı en az 30 metre uzunlukta olmalıdır. Ä°ki veya daha fazla malzeme tipi boÅŸaltılır. Malzeme üzerinden bıçak tablası keskin bir açı yapacak ÅŸekilde geçirilerek baÅŸlanır, malzeme bir tarafa yuvarlanır. Sonra düÅŸük hız kademesinde bıçak tablası aksi tarafta iken bir pas geçin, malzeme diÄŸer tarafa yuvarlanacaktır.

Bu iÅŸlem malzeme homojen hâle gelinceye kadar tekrarlanır.

Hendek açma

Hendek, dar ve uzun hafriyat dizaynı olup yüzey suyunu yoldan uzak tutar.

Hendek, yolun banketiyle birleÅŸme noktasından itibaren üç parçadan oluÅŸur.

Hendek ÅŸevi, hafif bir eÄŸim olup suyu yoldan drene eder. Dip veya “V” ÅŸeklinin sivri kısmı suyun aktığı yerdir. Yarma ÅŸevi; hendek ÅŸevinin karşıtıdır. Genelde daha diktir.

HendeÄŸin merkez hattı çizgisini bulmada ise; bıçak pozisyona getirilir. Uç altta kazma hizasında, topuk sol orta tekerleÄŸin dış tarafında olmalıdır. Bıçak (tilt) geriye yatırılır. Kesme iÅŸleminde hız kumandası alçak hız konumunda olmalıdır.

DoÄŸru bir hendek açmak için bıçak ÅŸasiye 45Olik açıda ve ön ucu, ön tekerin tam ortasında olmalıdır. Bıçak arka ucu kaldırılmalıdır. Ön tekerlekler hendeÄŸin aksi istikametinde yatırılmalıdır.

Hendek Kesme

Resim 3: Hendek kesme

Åžev kesme

Yarma ÅŸevleri yüzeysel veya dik ÅŸev ile kesilebilir. Yüzeysel kesme dörtte bir (1/4) eÄŸime sahiptir. Derin kesmeler ikiye bir (1/2) eÄŸime sahiptir.

Kar temizleme

Kar temizleme iÅŸinin verimli olabilmesi için yeni yaÄŸan karı temizlemek için önce yolun ortasından baÅŸlanmalıdır. Bıçak tek taraflı kullanıyorsa ön tekerlekler karın küreneceÄŸi tarafa doÄŸru yatırılmalıdır. Sıkışmış kar ve buzlu tabakayı kaldırmak için bıçak, gidiÅŸ istikametine dik olarak ve geriye yatırılmış durumda kullanılmalıdır.

Belden kırmalı greyder

Belden kırmalı greyderin kullanılma kaidesi; düz bir zeminde, hendek içinde veya bankette, nerede olursa olsun, greyderin ön tarafı doÄŸrultudan çıktığında arka modülü aksi yönde belden kırmaktır.

Belden Kırma Grayder

Resim 4: Belden kırmalı greyder

3. Verimli Kullanma Yöntemleri

Greyderin asli görevi, son ÅŸekli vermek ve tesviye yapmak için bıçağı ile malzemeyi kesmek ve sermektir.

Çok çeÅŸitli tipte, büyüklükte ve markada greyder olmasına karşın temel özellikleri ve kullanımları da bazı farklılıklar gösterebilir.

Kullanılacak greyderin bakımlı, ayarlı olması çalışma emniyetinin saÄŸlanması can ve mal güvenliÄŸi yönünden önemlidir.

Emniyetli ve verimli çalışmak için bol pratik yapılması ÅŸarttır.

  • Kesinlikle greyderde baÅŸka biri taşınmamalıdır.
     
  • Yolda giderken bıçak yukarıda ve iç kısımda tutulmalıdır.
     
  • Yolda giderken hangi viteste olursa olsun bıçak indirilmemelidir.
     
  • Greyderin hızını iÅŸ durumuna göre ayarlamalıdır.
     
  • Tepe, hendek ve diÄŸer engellerden geçerken azami dikkat gösterilmelidir.
     
  • Hiçbir zaman vites boÅŸta hareket edilmemelidir.
     
  • Çalışma arazisi zemin etüdü yapılmalıdır.
     
  • Yapılacak iÅŸe göre bıçağı ayarlanmalıdır.
     
  • Kesme için düÅŸük vites kullanılmalıdır.;